Yabancı Yatırımlar ve Sıcak Para Girişi: 2023 Raporu

Yabancı Yatırımlar ve Sıcak Para Girişi

Patronlar Dünyası’nın haberine göre, yabancı yatırımcılar yılın ilk dokuz ayında portföy yatırımı olarak Türk kamu ve özel sektör tarafından ihraç edilen borçlanma senetlerine önemli miktarda sıcak para getirirken, borsa tarafında ise net satıcı konumunda kaldılar. Ayrıca, yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatlarında da dikkate değer bir çekilme yaşandı. Bu dönemde Türk bankalarının yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımları ise hızlı bir artış gösterdi.

Dokuz Aydaki Sıcak Para Girişi

Yılın ilk dokuz ayında Türkiye’ye yapılan portföy yatırımları açısından dikkate değer bir sıcak para girişi gözlemlendi. Bu girişin büyük bir kısmı, kamu tarafından ihraç edilen borçlanma senetlerine yönelik oldu. Hazine’nin ihraç ettiği devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) için 15 milyar 228 milyon dolar, bankaların borçlanma kağıtlarına yönelik 11 milyar 734 milyon dolar ve özel sektör borçlanma senetlerine de 3 milyar 41 milyon dolarlık bir alım gerçekleştirildi. Sonuç olarak, yabancıların Türk kamu ve özel sektör borçlanma kağıtlarına yaptığı toplam sıcak para yatırımı dokuz ayda 30 milyar 3 milyon dolara ulaştı. Ancak, aynı dönemde yabancılar borsa tarafında 1 milyar 981 milyon dolarla net satıcı olarak kaydedildi. Bu süreçte, yabancıların hisse senedi portföyündeki çözülme, 1 milyar 320 milyon doları özel sektör ve 661 milyon doları kamu kağıtlarına dayandı.

Ekonomim’den Naki Bakır’ın raporuna göre, bu gelişmeler neticesinde portföy yatırımları cephesinde dokuz aylık net giriş 28 milyar 22 milyon dolar olarak belirlendi. Geçen yılın aynı döneminde yabancıların hisse senedi ve borçlanma kağıtları için toplamda yalnızca 3 milyar 699 milyon dolarlık bir portföy yatırımı yaptığı dikkate alındığında, bu artış dikkat çekicidir.

Yabancı Mevduatında Çözülme

Portföy yatırımları ile birlikte gelen sıcak para akışları rekor seviyede artarken, yabancı mevduatlarında ise önemli bir çözülme yaşandı. Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli yabancı mevduatlar, ilk dokuz ayda 8 milyar 564 milyon dolar azaldı. Bu çekilişin büyük bir kısmı, 6 milyar 123 milyon dolarla temmuz ayında gerçekleşti ve izleyen aylarda da devam etti. Bankalardaki yabancı para mevduatlarında ise ilk dokuz ay itibarıyla 1 milyar 612 milyon dolarlık bir artış görüldü. Bu iki kalemdeki toplam hareket ise eksi (-) 6 milyar 952 milyon dolar olarak kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde ise yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları ile bankalardaki yabancı para cinsi mevduatların toplam hacmi 17 milyar 480 milyon dolarlık bir artış göstermişti.

Bankaların Kısa Vadeli Kredi Kullanımı

Sıcak para niteliğindeki bankaların yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımlarında da gözle görülür bir artış yaşandı. Yabancıların Türk bankalarına sağladığı bu tür kredilerin geçen yıl ilk dokuz ayda 1 milyar 818 milyon dolar olan tutarı, bu yıl aynı dönemde 8 milyar 737 milyon dolara ulaştı. Diğer sektörlerin kullandığı 437 milyon dolarlık tutarla birlikte, ilk dokuz ayda yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımı yoluyla gelen sıcak para toplamda 9 milyar 174 milyon dolara yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde bu kanaldan sağlanan toplam giriş ise 3 milyar 149 milyon dolar olmuştu.

Ticari kredilerde ise Türkiye, net ödeyici konumuna geldi. Geçen yıl ocak-eylül döneminde özel sektörün yurt dışından kullandığı ticari kredi miktarı net 6 milyar 406 milyon dolar iken, bu yıl aynı dönemde 2 milyar 167 milyon dolarlık bir çıkış yaşandı. Ödemeler dengesi tablosunun “net hata ve noksan” kalemine göre, ilk dokuz ayda 20 milyar 723 milyon dolarlık kaynağı belirsiz sermaye çıkışları da düşüldüğünde, bu süreçte ülkeye giren sıcak paranın neti 7 milyar 354 milyon dolar olarak belirlendi. Geçen yılın aynı döneminde kaynağı belirsiz çıkışlar 8 milyar 313 milyon dolar, net sıcak para girişi ise 22 milyar 421 milyon dolar olmuştu.

Son Bir Yılda Gelen Sıcak Para

Son bir yıldaki sıcak para girişlerinin seyri, yüksek faiz ortamı ve kurlardaki istikrarın yabancı fonları borsa yerine kamu kağıtları başta olmak üzere borçlanma senetlerine yönlendirdiğini göstermektedir. Son bir yıl içinde Hazine kağıtları için 17 milyar 934 milyon dolar, bankaların ihraç ettiği kağıtlar için 13 milyar 365 milyon dolar ve özel sektör tahvili alımı için 4 milyar 666 milyon dolar sıcak para getiren yabancı yatırımcılar, BIST’te ise 429 milyon dolarla net satıcı konumunda kaldı. Yabancıların buradaki efektif ve mevduatlarında son bir yılda 3 milyar 777 milyon dolarlık bir çekilme yaşandı. Bankalar ve özel sektör, yurt dışından toplam 11 milyar 691 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanırken, kısa vadeli ticari kredilerde ise 1 milyar 41 milyon dolarla net ödeyici oldular. Son bir yılda, kaynağı belirsiz 26 milyar 472 milyon dolarlık çıkış düşüldüğünde toplam net sıcak para girişi 15 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Sıcak Para Stoku 278 Milyar Dolar

Merkez Bankası’nın revize uluslararası yatırım pozisyonu verileri ile yapılan hesaplamalara göre, yıllar itibarıyla hisse senedi, tahvil, bono alımları, mevduatlar ve kısa vadeli kredi açma şeklinde yapılan sıcak para yatırımlarının Türkiye’deki piyasa değeri eylül sonu itibarıyla 278,1 milyar dolar olarak belirlenmiştir. Sıcak para stokunun 2023 yılı sonundaki değerinin 264,3 milyar dolar olması beklenirken, mayıs ayındaki “carry trade” dalgasının etkisiyle ilk altı ayda 19,3 milyar dolar artarak 283,6 milyar dolara kadar yükselmiştir. Ancak yılın üçüncü çeyreğinde bu değer 5,5 milyar dolar azalmıştır.

Eylül sonu itibarıyla sıcak para stokunda en büyük payı 119,1 milyar dolarlık piyasa değeri ile portföy yatırımları almaktadır. Bunun 85,4 milyar dolarlık kısmı kamu ve özel sektör borçlanma senetlerinden oluşmaktadır. Yabancı portföyündeki borçlanma senetlerinin 59,9 milyar doları DİBS, 13,7 milyar doları bankaların borçlanma kağıtları ve 11,8 milyar doları da reel sektör tarafından ihraç edilen kağıtlardan oluşmaktadır.

Eylül sonu itibarıyla yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları 38,4 milyar, bankalardaki döviz mevduatları ise 41,8 milyar dolarlık bir büyüklük oluşturmaktadır. Aynı tarih itibarıyla yabancıların bankalardan 14,2 milyar ve diğer sektörlerden 2,3 milyar dolar olmak üzere toplam 16,6 milyar dolarlık kısa vadeli kredi alacağı bulunmaktadır. Yabancıların Türk özel sektörüne açtığı kısa vadeli ticari kredilerden kaynaklanan alacakları ise aynı tarih itibarıyla 54,8 milyar dolardır.

Sıcak para stokunu oluşturan bir büyüklük olarak Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu (IMF) nezdindeki “Özel Çekme Hakkı” (SDR) da eylül sonu itibarıyla 7,3 milyar dolar düzeyindedir.

Kaynak: Patronların Dünyası

1  |  3

yabanci-yatirimlar-ve-sicak-para-girisi-2023-raporu-0-fWPLgYvf.jpg

2  |  3

yabanci-yatirimlar-ve-sicak-para-girisi-2023-raporu-1-6BFlUVzT.jpg

3  |  3

yabanci-yatirimlar-ve-sicak-para-girisi-2023-raporu-2-N8qPbF3Y.jpg