Sofralık zeytin üretiminde kriz! Fiyatlar artabilir

Kuraklık nedeniyle geçen yıl yaşanan üretim sıkıntısının ardından bu yıl rekolte artışı beklenen zeytin, sıcak ve yağış yetersizliğinden irileşmedi, dalında buruştu. 1 kilogramdaki adet sayısını ifade eden ‘kalibre’ artışı sorunu dolayısıyla sofralık zeytin üretiminde rekolte sıkıntısı ve fiyatında artış bekleniyor. Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Gerekli yağmur almadığı için kalibrasyonda sorun var. Bu yıl sofralık zeytinde sıkıntı ihtimali yüksek” dedi.

KURAKLIK ZEYTİN AĞAÇLARINI VURDU 

Türkiye’de zeytin ağacı sayısı her geçen yıl artış göstererek 20 yılda 99 milyondan 201 milyon 770 bine ulaştı. Zeytin ağacı varlığındaki artış üretime de yansıdı. Toplam zeytin üretimi 2021 yılında 1 milyon 738 bin 680 ton iken 2022’de 2 milyon 976 bin 654 ton oldu. Sofralık zeytin üretimi 2021’de 555 bin 853 ton, 2022’de 735 bin 678 bin ton; zeytinyağı üretimi ise 2021’de 235 bin 727 ton, 2022’de 421 bin 717 ton olarak gerçekleşti. Kuraklık nedeniyle 2023’te zeytin üretiminde sıkıntı yaşandı. Geçen yıl 1 milyon 520 bin ton zeytin üretiminin 490 bin tonu sofralık zeytin olarak gerçekleşti, 422 bin ton zeytinyağı üretimi yapıldı.

ZEYTİN DALINDA İRİLEŞEMEDİ

Zeytin üretiminde bu yıl, geçen yıla göre rekolte artışı bekleniyor. Rekolte artışına rağmen sıcak hava ve yetersiz yağış nedeniyle sofralık zeytin irileşmediği için kalibrasyonu arttı. Dalında buruşan, büyüyemeyen, 1 kilogramdaki adet sayısı artan zeytinin, yağlık zeytin olarak kullanılacak olmasından sofralık zeytin üretiminde sıkıntı bekleniyor. Sofralık zeytinin azlığından dolayı fiyatında artış öngörülüyor.

“ZEYTİNİN KALİTESİNDE SORUN VAR”

Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Türkiye genelinde birçok ilde zeytin üretiminde artış olduğunu gözlemliyoruz. İklim değişikliğinden kaynaklı zeytinin kalitesinde sorun var. Gerekli yağmur almadığı için kalibrasyonda sorun var. Bu yıl sofralık zeytinde sıkıntı ihtimali yüksek. Ürünler olgunlaşmadığı için yeterli kalibrasyona ulaşmadı. Arz- talep nedeniyle fiyatlara yansıyabilir” diye konuştu.

ZEYTİNYAĞINDA FİYAT ARTIŞI BEKLENMİYOR 

Zeytinyağı fiyatlarında artış beklenmediğini anlatan Çandır, “Avrupa’da yaklaşık 9,5 avroya yükselen zeytinyağı fiyatı bu yıl 6,5 avro. İspanya’da geçen yıl üretim olmadığı için fiyat yükselmişti. Sektörün en büyük endişesi fiyatın 5 avroya düşmesi. Bu yıl zeytinyağında Türkiye’de fiyat artışı beklemiyoruz” dedi.

ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİNDE 10 BİN TONA ULAŞILMASI ÖNGÜRÜLÜYOR 

Antalya’daki zeytin üretimine ilişkin bilgi veren Ali Çandır, “Antalya’da geçen yıla göre üretimde yüzde 45 artış var. Türkiye genelinde de artış var. Antalya’da artışa rağmen olması gereken rakamlara ulaşabileceğimizi sanmıyorum. Antalya’da geçen yıl 38 bin ton zeytin toplandı, bu yıl 55 tona ulaşmayı, geçen yıl 6 bin ton zeytinyağı üretiminin 10 bin tona ulaşmasını öngörüyoruz.” dedi.

TAVŞAN YÜREĞİ ZEYTİNİN BÖLGEDE ARTMASI İÇİN ÇALIŞILIYOR 

Antalya’ya özgü ‘tavşan yüreği’ ile ‘beylik’ türü zeytinin üretimini anlatan Çandır, tavşan yüreği zeytinyağına coğrafi işaret belgesi almak için çalışma yaptıklarını söyledi. Ali Çandır, şöyle konuştu:

“Tavşan yüreği zeytini Antalya’ya özgü. Çekirdeği tavşan yüreğine benzediği için bu ismi aldı. Antalya Ticaret Borsası olarak coğrafi işaretini aldık. Zeytinciliğin yaygınlaştığı dönemde bölgemize dışarıdan değişik çeşitlerde fidanlar geldiği için tavşan yüreği oranımız az. Tavşan yüreği zeytinin bölgemizde artması için çalışma yapıyoruz. Bölgemize ait beylik türü zeytinin yaygınlaşması için çaba sarf ediyoruz. Önümüzdeki günlerde tavşan yüreği zeytinyağı için coğrafi işaret alacağız. Tavşan yüreği zeytinyağı, içeriğindeki polifenol oranıyla kanserojen etkiyi azaltıcı etkisiyle ilaç niyetine kullanılacak yağ olacak. Bu çalışmalarla ilgili farklı üniversitelerden raporlarımızı bekliyoruz.”