Modern Kölelik: İnsan Hakları Tehditleri ve Çocuk İşçiliği

Modern Kölelik: İnsan Hakları İçin Süregelen Bir Tehdit

Patronlar Dünyası’nın haberine göre, köleliğin resmi olarak yasaklanmasının üzerinden 200 yıldan fazla bir süre geçmiş olsa da, “modern kölelik” olgusu hâlâ dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ciddi bir insan hakları sorunu olarak varlığını sürdürmektedir. Zorla çalıştırma, borç altında bırakılma, cinsel sömürü, zorla evlendirme, insan kaçakçılığı, çocuk işçiliği ve çocuk istismarı gibi biçimlerle kendini gösteren modern kölelik, günümüz dünyasının en kronik sorunlarından biri haline gelmiştir.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2 Aralık’ta kutlanan Uluslararası Köleliğin Kaldırılması Günü vesilesiyle, bu konuya dair çarpıcı veriler derlenmiştir. İnsanlık tarihi kadar eski olan kölelik, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinden mahrum bırakılması ve başkalarının mülkü haline getirilmesini ifade eder. Modern kölelik, antik Mısır ve Roma dönemlerinden günümüze kadar birçok medeniyet tarafından farklı şekillerde kullanılmıştır. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar, en az 13 milyon Afrikalı, Avrupalı tüccarlar tarafından Amerika kıtasına taşınmıştır. İngiltere ve ABD başta olmak üzere birçok ülke, 19. yüzyılın başlarından itibaren köle ticaretini yasaklamıştır. Osmanlı İmparatorluğu da 1847’de yayımlanan bir fermanla köle ticaretini resmi olarak sona erdirmiştir.

Modern Kölelik

Kölelik, dünya genelinde yasalarla her ne kadar yasaklanmış olsa da, hâlâ form değiştirerek “modern kölelik” tanımıyla varlığını sürdürmektedir. Hukuken bir karşılığı olmasa da, modern kölelik, bireylerin özgürlüklerinin kısıtlanarak, şiddet, tehdit, hile ve şantaj gibi yollarla zorla çalıştırılması, zorla evlendirilmesi veya borç altında bırakılarak istismar edilmesini tanımlayan bir kavramdır. BM’ye bağlı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Uluslararası Göç Örgütü (IOM) verileri, zorla çalıştırma ve zorla evliliğin son yıllarda arttığını ve 2021 yılında 10 milyon kişinin daha modern kölelik durumuna düştüğünü göstermektedir. 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde 50 milyondan fazla insan, modern kölelik koşulları altında yaşamaktadır. Bu, dünya nüfusunun yüzde 0,6’sına tekabül etmektedir.

• Dünya genelinde zorla çalıştırılan kişi sayısı: 28 milyon
• Zorla evlendirilen kişi sayısı: 22 milyon
• Zorla evlendirilenlerin üçte ikisi kadın ve 15 yaş altıdır.
• Dünya genelinde 3,3 milyon çocuk zorla çalıştırılmaktadır.
• Zorla çalıştırılan her 8 kişiden biri çocuk durumundadır.
• Zorla evlendirmelerin yüzde 85’ten fazlası aile içi baskılar sonucunda gerçekleşmektedir.
• Bu durumun yüzde 65’i Asya-Pasifik bölgesinde yaşanmaktadır.

Afrika kıtası, zorla çalıştırma, zorla evlendirme, borç altında bırakılma, cinsel sömürü, insan kaçakçılığı ve çocuk istismarı gibi birçok modern kölelik biçiminin yaşandığı bir bölge konumundadır.

Dünyada 160 Milyondan Fazla Çocuk İşçi, Modern Köle

Modern köleliğin en savunmasız ve acımasız biçimlerinden biri olarak kabul edilen çocuk işçiliği, dünya genelinde hızla artış göstermektedir. Çocukların silahlı çatışmalarda kullanılması, çocuk ticareti ve zorla çalıştırma gibi eylemler, çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri arasında yer almaktadır. ILO ve BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) raporlarına göre, dünya genelinde 5-17 yaş aralığında 160 milyondan fazla çocuk işçi bulunmaktadır. Her 4 modern köle kurbanından birini çocuklar oluşturmaktadır. Bu çocukların yaklaşık 80 milyonu, özellikle tarım, maden ve tekstil gibi tehlikeli ve ağır koşullara sahip işlerde çalıştırılmaktadır. Ayrıca, dünya genelinde göçmen konumuna düşmüş yaklaşık 30 milyondan fazla çocuk, insan ticareti ve cinsel kölelik tehlikesi ile karşı karşıyadır. ILO’nun 2024 yılı için hazırladığı “Kazançlar ve Yoksulluk: Zorla Çalıştırmanın Ekonomisi” başlıklı raporuna göre, 2014 yılından bu yana zorla çalıştırma yoluyla elde edilen yasa dışı kazançta yüzde 37’lik bir artış kaydedilmiştir.

Afrika Kıtasında 9 Milyon Civarında “Modern Köle”

Modern kölelik, dünya genelinde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde varlığını sürdürmektedir. Ancak düşük gelirli ve savunmasız bölgeler, bu tür risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Sahra Altı Afrika, çocuk modern köleliğinin en yaygın olduğu bölge haline gelmiştir. Nijer, Çad ve Mali gibi ülkeler, en fazla çocuk çalıştırma ve zorla evlendirme olaylarının yaşandığı ülkeler arasında yer almaktadır. Modern köleliğin en yaygın görüldüğü ülkelerin başında Hindistan gelmektedir; bu ülkede 11 milyonun üzerinde insan zorla çalıştırılmaktadır. Çin ise yaklaşık 5-6 milyon zorla çalıştırılan insan ile modern kölelikte ikinci sıradadır. Afrika kıtasında, modern köle sayısının 9 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. Orta Doğu’da ise bu oranın 5 milyonun üzerinde olduğu bildirilmektedir.

İklim Değişikliği Modern Köleliğin Artmasında En Önemli Faktör

BM’nin tahminlerine göre, önümüzdeki 30 yıl içinde iklim değişikliği, modern köleliğin artmasında önemli bir etken olacak. İklim değişikliği nedeniyle meydana gelen kuraklık, sel ve doğal afetler, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki insanları daha da savunmasız hale getirecek ve bu durum modern kölelik risklerini artıracaktır. Bu kapsamda, her yıl yerinden edilen 20-25 milyon insan, modern köle olma riskiyle karşı karşıyadır. Dünya Bankası, 2050 yılına kadar iklim değişikliği nedeniyle Sahra Altı Afrika, Güney Asya ve Latin Amerika dahil olmak üzere 6 bölgede 216 milyondan fazla insanın göç etmek zorunda kalacağını ve bu insanların modern köle olma riski ile karşılaşabileceklerini belirtmektedir.

Kaynak: Patronların Dünyası

1  |  3

modern-kolelik-insan-haklari-tehditleri-ve-cocuk-isciligi-0-MiscsIRE.jpg

2  |  3

modern-kolelik-insan-haklari-tehditleri-ve-cocuk-isciligi-1-G7seVS6O.jpg

3  |  3

modern-kolelik-insan-haklari-tehditleri-ve-cocuk-isciligi-2-42vN34aT.jpg