İş dünyası büyüme verilerini değerlendirdi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran dönemi) ait gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna nazaran, GSYH 2024 yılı ikinci çeyrek birinci iddiası, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, geçen yılın birebir çeyreğine kıyasla yüzde 2,5 arttı.

Üretim usulüyle GSYH iddiası, ikinci çeyrekte cari fiyatlarla geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 78,6 artarak 9 trilyon 949 milyar 792 milyon lira oldu. GSYH’nin ikinci çeyrek kıymeti cari fiyatlarla dolar bazında 308 milyar 158 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.

Türkiye iktisadı Kovid-19 salgını önlemlerinin uygulandığı 2020’nin ikinci çeyreğinden sonra üst üste 16 çeyrek büyümüş oldu.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, AA muhabirine, mevzuya ait yaptığı değerlendirmede, iktisadın, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,5 büyüdüğünü belirterek, net ihracatın büyümeye 1,3 puanla müspet katkı vermesini olumlu bulduklarını söyledi.

İhracata dayalı büyüme trendinin sağlıklı formda devam etmesi için en acele beklentilerinin kur ve enflasyon ortasında zayıflayan korelasyonun sağlanması olduğunu aktaran Avdagiç, “Önümüzdeki süreçte, KOBİ’lerin TL kredilere erişim kısıtlarının gevşetilmesi, yeni yatırımlara sürat kazandıracak selektif kredi siyasetleri gerçek bölümün öncelikli gereksinimidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Avdagiç, dezenflasyon programını desteklediklerini belirterek, şöyle devam etti:

“Bunun bir sonucu olarak ‘kontrollü soğuma’ sürecinde üretim ve istihdam amaçlarının de tıpkı hassasiyetle gözetilmesi gerektiğine inanıyoruz. Yatırımlar kalemindeki ivme kaybı ve bilhassa makina ve teçhizat yatırımları dikkatle takip edilmeli. Türkiye hiçbir kuralda büyüme dinamiklerinden feragat etmemeli.”

İkinci çeyrekte enflasyonla gayret programıyla uyumlu olarak iç tüketimde bariz bir soğumanın gerçekleştiğini aktaran Avdagiç, “Net ihracatın büyümeye olumlu katkı vermesi pahalı. İş gücü ödemelerinin gayrisafi katma bedel içindeki hissesinin artması da gelir dağılımındaki güzelleşme ismine değerli bir bilgi. Hazine ve Maliye Bakanının da işaret ettiği yeni OVP’de bilhassa KOBİ’lerin yeni yatırımları ve ihracatımız için önlemler alınmasını bekliyoruz.” görüşünü kaydetti.

“TEMENNİMİZ, EKONOMİK PROGRAMIN BAŞARILI BİÇİMDE SÜRDÜRÜLMESİ”

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Lideri Nail Olpak da 2024’ün ikinci çeyreğindeki yüzde 2,5 büyümenin enflasyonla gayret ve iktisatta sıkılaşma adımları kapsamında bir nebze beklentilerin altında kalarak piyasalarda gözlemlenen yavaşlamayı teyit ettiğini lisana getirdi.

Olpak, büyümenin sektörel ayrıntılarına bakıldığında sanayi dalı hariç her bölümün muhakkak oranda büyümeye katkı verdiğine işaret ederek, “Ancak hem sanayi kesiminin daralması hem de başka bölümlerin verdiği katkının evvelki devirler ile kıyaslandığında azalması düzgün tahlil edilmeli. Bilhassa küçük işletmelerin desteklenmesi dahil olmak üzere, sanayi üretimini ve yatırımları artıracak yeni adımların atılması değerli.” yorumunda bulundu.

Geçen periyotlara kıyasla azalsa da büyümeye en yüksek katkıyı yüzde 1,3’er puanlık katkıyla hane halkı tüketiminin yanı sıra ihracatın vermesinin kıymetli olduğunu kaydeden Olpak, “Yeni OVP’nin yayımlanmasını beklediğimiz bu haftada, programın seyrini bozmayacak halde sanayi kesiminin üzerindeki maliyetleri azaltıcı ve piyasaya inanç ve moral verici tekliflerin kıymetlendirilmesi gerektiği devirdeyiz.” diye konuştu.

Olpak, iş dünyası olarak temennilerinin ekonomik programın başarılı biçimde sürdürülmesi ve ülkenin refahını artıracak makro maksatlara ulaşılması olduğuna dikkati çekerek, “DEİK olarak bu bağlamda atılacak adımların destekçisi olmaya ve global ticarette ülkemize kıymet katacak ticari diplomasi faaliyetlerimize tüm süratimizle devam edeceğiz.” dedi.

“MİLLİ EKONOMİMİZİN OLUMLU BÜYÜME SEYAHATİNE SÜRAT KESMEDEN DEVAM edeceğine yönelik inancımız tam”

Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı da Türkiye iktisadının yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,5 büyüyerek müspet büyüme eğilimini üst üste 16’ncı çeyreğe taşıdığına işaret ederek, global iktisat içerisinde olumlu istikamette ayrışmaya devam ettiğini aktardı.

Asmalı, yılın ikinci çeyreğine ait büyüme verisi açıklanan G20 ülkeleri içerisinde 5’inci sırada yer alan Türkiye’nin Fransa, İngiltere, Almanya, Avro Bölgesi ve Güney Kore üzere öncü ülkeleri geride bıraktığını söz etti.

Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında mali sıkılaşmanın tesiriyle iç talebin katkısının ivme kaybettiğini ve 1,2 puana gerilediğini belirten Asmalı, “Bu periyotta net dış talebin de büyümeye katkısı 1,3 puan olmuş, yatırımların 0,1 puanlık cüzi tesiriyle birlikte genele yayılan bir büyüme manzarası ortaya çıkmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.

Asmalı, “Bu periyotta tarım kesiminin yıllık bazda yüzde 3,7 genişlemesinin yanı sıra inşaat ve hizmetler bölümünün sırasıyla yüzde 6,5 ve yüzde 2,9 oranında büyümesi, ekonomik büyümeye dayanak veren faktörler olmuştur. Bununla birlikte iç talepteki daralmayla birlikte sanayi kesiminde gözlenen yüzde 1,8’lik küçülme, büyümenin sürdürülebilirliği açısından olumsuz sinyaller vermektedir.” sözünü kullandı.

Parasal sıkılaşma şartlarının ekonomik aktivite üzerindeki tesirini artırmasıyla yılın ikinci yarısında büyüme şartlarındaki ivme kaybının devam edeceğini lisana getiren Asmalı, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu noktada büyüme eğilimimizin Orta Vadeli Program maksatlarıyla uyumlu hale getirilmesi ehemmiyet arz etmektedir. Yeni açıklanacak OVP, Türkiye iktisadının amaçlarından vazgeçmediğini kati bir formda göstermeli, geçmiş yıllara ait kazanımların korunacağı ve geleceğe yönelik beklentilerin bu kazanımlar üzerine inşa edileceğine yönelik net bildiriler vermelidir. Bu şartlar altında MÜSİAD olarak, ulusal ekonomimizin müspet büyüme seyahatine Türkiye Yüzyılı’nda da sürat kesmeden devam edeceğine yönelik inancımız tamdır.”

“ROTA BELİRLİ, İSTİKRARLI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR BÜYÜMEYE HAKİKAT İLERLİYORUZ”

Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın da çerçevesi aşikâr, öngörülebilir, rotasında giden bir iktisadın hakikat bir siyaset olduğunu tabir etti.

Aydın, “Dengemizi bozan pandemi ve zelzele üzere zorlukların akabinde şeffaf, rasyonel, önümüzü görebildiğimiz siyasetlerle sürdürdüğümüz bir iktisat yol haritamız var. Bu da bizi istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyümeye yanlışsız ilerletiyor.” görüşünü paylaştı.

Tüm kurallar düşünüldüğünde ekonomik açıdan büyüyor olabilmenin mevcut siyasetlerin maksatları doğrultusunda yürütüldüğüne işaret ettiğini belirten Aydın, “Özellikle iç ve dış talepten gelen 1,2 ve 1,3’lük oranlar ile dış talebin olumlu katkısını çok önemsiyoruz.” diye konuştu.

Aydın, gelişen ve istikrarlı bir büyüme ile ekonomik refahını artıran bir Türkiye’nin en büyük mefkureleri olduğuna işaret ederek, şunları lisana getirdi:

“Bu bağlamda lokomotif kesimlerde artışın gözlenmesi düzgün bir bilgi olmasına rağmen sanayi dalının yüzde 1,8 azalması finansman açısından bu dalımızın desteklenmesi ve davetlerine daha çok kulak verilmesini gerektiriyor. Rota belirli, istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyümeye yanlışsız ilerliyoruz. Rasyonel ve şeffaf siyasetler yürütüldükçe, alandan gelen davetlere kulak verildikçe arzulanan ekonomik getiriler de beraberinde gelmeye devam edecektir.”

“ENFLASYON VE CARİ AÇIĞIN DÜŞÜRÜLMESİ MAKSADINDAN TAVİZ VERİLMEMESİ GEREKTİĞİNİN FARKINDAYIZ”

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz da Türkiye iktisadının yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,5’lik bir büyüme elde ederek salgından bu yana olumlu büyümesini sürdürdüğünü söyledi.

Kopuz, halihazırda fiyat istikrarının tesisi için uygulanan sıkı para siyaseti ve mali disiplin ile devam eden süreci dikkatle takip ettiklerini vurgulayarak, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bu süreçte, yüksek kredi maliyetlerinden ötürü işletme sermayesine artan gereksinim sebebiyle zayıflayan sanayi üretiminin ve tıpkı halde iç talebin büyümeye katkısının hudutlu olacağını öngörmekteydik. Çünkü öncü datalar enflasyonda olduğu üzere büyüme suratında da bir dengelenmeyi işaret ediyordu. Gerçekten birinci çeyrekteki güçlü tüketim harcamalarının, ikinci çeyrekte devam etmediğini gördük. Birebir formda sanayi üretiminde de son aylarda firmaların bilhassa işletme sermayesi için nakit akışında zorlandığı durumları gözlemliyorduk. Bu bakımdan, önümüzdeki günlerde açıklanacak olan 2025-2027 Orta Vadeli Program’da enflasyonla gayrette kararlılık maksatlarının yanı sıra büyüme öngörülerinde dengelenme beklentisi de maksatlara yansıyacaktır.”

Nitelikli bir büyümeyle yola devam ederken, enflasyon ve cari açığın düşürülmesi amacından taviz verilmemesi gerektiğinin farkında olduklarını kaydeden Kopuz, “Bununla birlikte, işletmelerin finansmana erişimi ve nitelikli eleman bahislerinde atılacak adımlar, önümüzdeki periyotta gerçek kesim itimadını evvelki düzeylerine getirmek ismine manalı olacaktır.” dedi.

Kopuz, tarım dalının yüzde 3,7 büyüyerek iktisada katkı veren alanlardan birisi olduğuna işaret ederek, iklimsel sınamaların rekolteler üzerindeki olumsuz tesirlerine karşın, 3. çeyreği kapsayan hasat periyodunun ziraî büyümeye daha fazla katkı vermesini ümit ettiklerini belirtti.

Ali Kopuz, “Burada kıymetli olan birinci sefer 3 yıllık açıklanan destekleme modeliyle işaretlerini gördüğümüz planlı ziraî üretime geçişten taviz verilmemesidir.” görüşünü bildirdi.

patronlrdunyasi.com