İklim değişikliği, dünya genelinde açıklanamayan sıcak hava dalgalarının artışına neden oluyor. Bu içerikte, sıcak hava dalgalarının sebepleri, etkileri ve iklim değişikliği ile ilişkisi üzerinde durulmaktadır.
2023 yılının olağanüstü sıcaklarına rağmen, yeni bir rekor kırma yolunda ilerleyen 2024 yılı, birçok bölgeyi iklim bilimcilerinin açıklamakta zorlandığı yeni bir durum ile karşı karşıya bırakıyor. Chip.com.tr‘nin haberine göre, ABD ve Avusturya’daki araştırmacılar, küresel ısınma modellerinin öngördüklerinden çok daha yoğun sıcak hava dalgaları yaşayan bölgeleri vurgulayan ilk dünya haritasını oluşturmuşlardır.
26 Kasım’da PNAS‘ta yayımlanan çalışmada, Antarktika hariç her kıtada bulunan bu açıklanamayan sıcak noktalar detaylı bir şekilde gösterilmektedir. Columbia İklim Okulu’nun açıklamasına göre, bu sıcak hava dalgaları, on binlerce insanın yaşamını yitirip kuraklık ve orman yangınlarına yol açarak oldukça endişe verici bir durum yaratmıştır.
Çalışmanın başyazarı Kai Kornhuber, yaptığı açıklamada, “Bu, tam olarak anlayamayabileceğimiz fiziksel etkileşimlerin sonucu olan aşırı eğilimlerle ilgilidir” diyerek, “Bu bölgeler geçici sıcak hava seralarına dönüşüyor” ifadesini eklemiştir.
Columbia liderliğindeki ekip, çoğu son beş yılda meydana gelmiş olmasına rağmen, son 65 yıldaki beklenmedik sıcak hava dalgalarına odaklanmıştır. Örneğin, 2021 yılında ABD Pasifik Kuzeybatısı ve güneybatı Kanada’da dokuz gün süren bir sıcak hava dalgası, bazı yerel günlük sıcaklık rekorlarını 30 derece Santigrat gibi etkileyici bir farkla aşmıştır.
Haritaya genel bir bakış yapıldığında, Çin’in merkezi, Japonya, Kore, Arap Yarımadası, doğu Avustralya, Afrika’nın bazı bölgeleri, Kanada’nın Kuzeybatı Toprakları ve Yüksek Arktik adaları, Grönland’ın kuzeyi, Güney Amerika’nın güney ucu ve Sibirya’nın bazı bölgeleri gibi sıcak noktalar belirlenmiştir. En dikkat çekici yer ise, klima kullanan kişi sayısının ABD’dekinden daha az olduğu kuzeybatı Avrupa olarak öne çıkmaktadır.
Çalışmada ayrıca, bu bulguların küresel ortalama sıcaklık değişimleri ile bölgesel iklim riskleri arasındaki ilişkilere dair yeterli tahminler sağlayıp sağlayamayacağı konusunda sorular ortaya çıkmıştır. Bir başka deyişle, artan ortalama küresel sıcaklık, modellerin öngördüğü gibi belirli yerel iklimlerin aşırı sıcaklık gerçekliğini yansıtmayabilir.
Daha ilginç bir şekilde, bu aşırı sıcak hava olaylarının her yerde meydana gelmemesi dikkat çekmektedir. Kuzey-orta Amerika Birleşik Devletleri, güney-orta Kanada ve Güney Amerika’nın bazı bölgeleri ile Sibirya, Kuzey Afrika ve Kuzey Avustralya’nın büyük kısımlarında sıcaklıklar yükselse de, zirveler modellerin tahmin ettiğinden belirgin şekilde daha aşağıda kalmaktadır. Bilim insanları, bu farklılığın nedenini henüz tam olarak belirleyememiştir.
Kornhuber liderliğindeki önceki bir çalışma, Avrupa ve Rusya’daki sıcak noktalardan kuzey jet akımındaki değişimlerin sorumlu olabileceğini öne sürmüştü, ancak yeni araştırma, bu teorinin tüm aşırılıkları açıklamadığını göstermektedir. Yeni çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Columbia Üniversitesi lisansüstü öğrencisi Samuel Bartusek, 2021 yılına ait Pasifik Kuzeybatısı/Güneybatı Kanada sıcak hava dalgasının arkasındaki faktörleri incelemiştir. Bu faktörler arasında, jet akımlarındaki benzer kesintiler, su rezervleri olmayan kuruyan bitki örtüsü ve Pasifik Okyanusu yüzeyinden karaya ısı taşıyan atmosferik olaylar yer almaktadır.
Kornhuber, “Benzeri görülmemiş doğaları nedeniyle, bu sıcak hava dalgaları genellikle çok ciddi sağlık etkileriyle ilişkilendirilir ve tarım, bitki örtüsü ile altyapı için felaket olabilir” diyerek, “Biz onlar için yaratılmadık ve yeterince hızlı uyum sağlayamayabiliriz” ifadesini eklemiştir.
Kaynak: Chip