Gizemli “Gökyüzü Depremleri”: Kimse bu seslerin ne olduğunu çözemiyor

Dünyanın çeşitli bölgelerinde insanlar, gökyüzünden geliyormuş gibi görünen garip, yüksek sesli patlama sesleri duyduklarını bildiriyor. Bu olaylar, Ganj deltasında ve Bengal Körfezi’nde “Barisal silahları”, Japonya’nın Şikoku kentinde “yan” ve Belçika’da “mistpouffers” (sis geğirtileri) olarak adlandırıldı.

İnsanları korkutan bu olay aslında çok yeni değil. Örneğin ABD genelinde, yüzlerce yıldır tanımlanamayan patlama sesleri bildiriliyor. Bazen depremlerle beraber, bazen de tek başlarına duyulan bu sesler, 1811-1812 New Madrid depremlerinden 2020 Ocak ayına kadar duyuldular. Bunlar genellikle “hızlı akıntı” veya “derin ve uzun sesler” olarak tanımlanıyor ve bazen depremlerden ziyade soğuk havalarla ilişkilendiriliyor.

Seneca Silahları

Özellikle New York’un Finger Lakes bölgesindeki Seneca Gölü yakınlarında yüksek sesli patlama seslerinin sıklıkla meydana geldiği biliniyor. Seneca Silahları olarak bilinen bu sesler o kadar yüksek ki bazen pencereleri ve kapıları titretebiliyor ve geçmişleri Ağustos 1886’daki Charleston depremine kadar uzanıyor. O zamanlar sesler olaydan birkaç hafta sonra duyuluyordu ve çoğunlukla artçı şoklarla aynı zamana denk geliyordu.

2020’de bilim insanları, ABD çevresindeki sesleri açıklamak için EarthScope Taşınabilir Dizisi’nden (ESTA) alınan sismik verileri kullandılar ve bu verileri 2013’ten itibaren gelen seslerle karşılaştırdılar. Chapel Hill’deki Kuzey Carolina Üniversitesi ekibi, seslerle ilgili raporların oldukça sık meydana geldiği Kuzey Carolina’daki haberlerin geçmişini taradı. Ekip, sesleri ESTA’dan alınan sismo-akustik verilerle doğrulayabilmeyi umuyordu. Depremlerle aynı zamana denk gelen hiçbir olay bulamadılar ve bu da seslere depremlerin neden olma ihtimalinin düşük olduğuna dair kanıt sağladı. Araştırmacı Eli Bird, yapılan bir açıklamada bu seslerin sismik aktiviteyle bağlantılı olmadığını ve atmosferik bir olay olduğunu düşündüklerini söyledi.

Bulgularını 2020’de Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında sunan araştırmacılar, bunun yerine insanların duyamadığı düşük frekanslı ses olan infrasound verilerini dinlemeye odaklandılar. Live Science’ın bildirdiğine göre, seslerle ilişkili 1 ila 10 saniye arasında değişen sinyaller aldılar.

Kesin bir sonuca ulaşılabilmiş değil

Ne yazık ki bu seslerin kaynağı hakkında hala kesin bir bilgi bulunmuş değil. Bunların bir kısmı, bilinmeyen doğal nedenlerden ziyade, ses bariyerini kıran uçaklardan kaynaklanan sonik patlamalar olabilir. Diğer olaylar için olası görülen açıklamaların arasında fırtına dalgalarının ve tsunamilerin belirli bir yönde güçlenmesi, metan hidrat yataklarından salınan metan gazının tutuşması ve jeomanyetik fırtınalar gibi pek çok farklı seçenek bulunuyor. Önerilen bir diğer sebep de, atmosferin üst katmanlarından geçen ve görülemeyen meteoroitlerin yarattığı ses patlamalarını içeriyor.

Ancak bu seslerin kesin kaynaklarını bulmak için hala çok fazla veri toplanması gerekiyor.