Burhaniye Belediyesi’nde İmar Uygulamaları ve Sayıştay Denetimleri

Antalya Körfez gazetesinin haberine göre, Balıkesir’in Burhaniye ilçesinde parsel sahiplerinden, arazilerinin uygulama imar planına dâhil edilmesi için belediye tarafından “hizmet ücreti” tahsil edildiği ortaya çıktı. Sayıştay’ın Burhaniye Belediyesi üzerinde gerçekleştirdiği denetimlerde, bu uygulamanın İmar Kanunu ile Belediye Gelir Kanunu’na aykırı olduğu belirtildi. Sayıştay’ın Kasım 2024 tarihli raporuna göre, bu yöntemle toplamda 43 milyon 156 bin 576 TL’lik bir “imar hizmet ücreti” toplandığı tespit edildi. Ayrıca, parsel sahiplerinin açtığı davalar sonucunda 15 işlemin iptal edildiği kaydedildi.

Rapor, mevzuata aykırı bir işlem nedeniyle belediyenin yargılama giderlerini karşılamak zorunda kaldığını vurguladı. Sayıştay, yaptığı değerlendirmede, “Kanun’da dayanağı olmayan bu gelir kaleminin tahsil edilmemesi, ayrıca dava konusu olması nedeniyle katlanılan masrafların sorumlularına rücu edilmesi gerektiği” ifadelerine yer verdi.

İmar Rantı Sorunu

Kuzey Ege sahillerinde yer alan Burhaniye ve Edremit ilçelerinde imar rantının korkutucu boyutlara ulaştığı gözlemleniyor. Türkiye’nin en önemli zeytincilik merkezlerinden biri olan bu bölgede zeytin ağaçları yok edilirken, Kaz Dağları ve Madra Dağı arasındaki Edremit Körfezi’ne bakan yamaçlar giderek betona boğuluyor.

Pandemi sonrası artan kentten kaçış, büyük şehirlerle olan yakınlık sebebiyle bu bölgede emlak rantının da yükselmesine neden oldu. Özellikle Ayvalık-Küçükkuyu arasındaki sahiller ve deniz gören yamaçlar, amaç dışı arazi kullanımının yoğunlaştığı alanlar haline geldi.

Denetim Bulguları

Sayıştay’ın yerel yönetimler üzerindeki denetimlerinin en dikkat çekici sonuçları, Burhaniye ilçesinde ortaya çıktı. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin denetim raporu 52 sayfa ve 11 bulgu içerirken, Burhaniye Belediyesi’nin denetim raporu 78 sayfa ve 37 bulguya ulaşmış durumda.

• Mevzuata Aykırı Hizmet Bedeli: Sayıştay’ın Burhaniye Belediyesi denetimlerinde, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına dâhil edilen parsel sahiplerinden mevzuata aykırı bir şekilde hizmet bedeli alındığı tespit edildi.
• Toplanan Miktar: Burhaniye Belediyesi, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin 25 Mayıs 2021 tarihinde onayladığı 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı’na dâhil edilen parseller için toplam 43.156.576,08 TL tutarında ücret tahakkuk ettirdi.
• Dava Süreçleri: Bu duruma karşı 16 parsel sahibinin iptal davası açtığı ve 15 davada işlemin iptaline karar verildiği belirtildi.

Burhaniye Belediyesi’nin uygulamaları sonucunda kaybedilen davalar nedeniyle oluşan yargılama giderleri ve vekâlet ücretleri, belediyeyi maddi açıdan zor durumda bıraktı. Sayıştay raporunda, bu nedenle “dayanağı olmayan gelir kaleminin tahsil edilmemesi ve katlanılan masrafların sorumlularına rücu edilmesi gerektiği” vurgulandı.

Belediyenin Savunması

Burhaniye Belediyesi, meclis kararıyla belirlediği bu bedelin Kaymakamlık tarafından onaylandığını savunsa da, Sayıştay, mevzuata aykırı bir gelir kaleminin meclis kararıyla kabul edilmesinin ilgili durumu yasaya uygun hale getirmeyeceğini belirtti.

Ruhsatsız İş Yerleri ve Edremit Belediyesi

Sayıştay’ın denetim raporuna göre, Burhaniye’de toplam 4046 iş yerinin bulunduğu, bunlardan 1668’inin işyeri açma ve çalışma ruhsatının olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Edremit Belediyesi’nde yapılan denetimlerde, 46 işçinin hizmet alımı yoluyla zabıta olarak görevlendirildiği belirlenmiştir.

• Ruhsatsız İş Yerleri: 1668 iş yerinin ruhsatsız olduğu ve bu durumun ciddi bir sorun teşkil ettiği vurgulandı.
• Edremit Belediyesi İle İlgili Bulgular: Otopark gelirlerinin yanlış kaydedilmesi ve bazı iş yerlerinden çevre temizlik vergisinin tahsil edilmemesi gibi usulsüzlükler tespit edildi.

Sonuç olarak, Burhaniye ve Edremit ilçelerinde yaşanan bu olumsuzluklar, yerel yönetimlerin denetiminde dikkate alınması gereken ciddi sorunlar olarak öne çıkıyor. Bu durum, hem çevre açısından hem de yerel halkın hakları açısından son derece önemli bir mesele haline gelmiştir.

Kaynak: Antalya Körfez