Antalya’da Aziz Nikolaos ve Türk Mitolojisindeki Ayaz Ata’nın Keşfi

Antalya’nın Tarihi Keşfi: Aziz Nikolaos ve Ayaz Ata

Antalya Körfez gazetesinin haberine göre, geçtiğimiz günlerde Antalya’nın Demre ilçesinde gerçekleşen önemli bir keşif, ülke gündemini sarstı. Tüm dünyada “Noel Baba” olarak tanınan bu figürün gerçek isminin Aziz Nikolaos olduğu, Antalya’nın Patara bölgesinde doğup, günümüz Demre’sinin kurulu olduğu Myra’da vefat ettiği düşünülmektedir. Yapılan keşifler sonucunda, Aziz Nikolaos’ın adını taşıyan kilise alanındaki iki katlı yapı içerisinde bir lahit bulundu. Henüz kesinlik kazanmamış olsa da, bulunan bu lahitin Aziz Nikolaos’a ait olabileceği değerlendirilmektedir. Bu keşif sayesinde Noel Baba’nın üzerindeki sır perdesinin aralanabileceği düşünülmektedir.

Türkiye’deki Noel Baba: Ayaz Ata

Dünya genelinde bilinen ve kış aylarında iyi çocuklara hediye dağıtan Noel Baba, Anadolu topraklarında yaşamış bir figür olarak kabul edilmektedir. Aziz Nikolaos’ın gerçek Noel Baba olduğu düşünülse de, Türk kültüründe de benzer bir figürün varlığı az sayıda insan tarafından bilinmektedir. Bu figür, Türk Mitolojisi’nde “Ayaz Ata” olarak adlandırılmaktadır ve Noel Baba ile birçok benzerlik taşımaktadır. Ayaz Ata, İslamiyet öncesi Türk inançlarından gelen bir karakter olduğu için Noel Baba’dan daha eski bir kökene sahip olabilir.

Ayaz Ata Kimdir?

Ayaz Ata, eski Türklerde “Soğuk Hanı” olarak tanımlanmaktadır. Kış mevsiminde ortaya çıkan bu figür, yoksul ve aç insanlara yardım eden, onlara yiyecek sağlayan bir halk kahramanıdır. “Ay” kelimesi Türkler arasında soğuk havayı temsil ederken, Ay Tanrısı’nın soğuk günlerde Türkleri korumak için Ayaz Ata’yı gönderdiğine inanılmaktadır. Efsaneye göre, Ülker burcunun altında bulunan altı yıldız, göğün altındaki altı deliği temsil eder ve buradan üflenen soğuk hava kış mevsimini getirir. Ayaz Ata, Noel Baba’nın aksine mavi kıyafetlerle tasvir edilirken, beyaz sakalıyla da benzerlik gösterir. Her iki figürün hikayeleri de benzer temalar içerir.

Ayaz Ata’nın Diğer Türk Dillerindeki İsimleri

Ayaz Ata, diğer Türk dillerinde farklı isimlerle anılmaktadır:

• Özbekçe: “Ayoz Bobo” veya “Ayaz Ota”
• Kırgızca: “Ayaz Ata”
• Kazakça: “Ayaz Ata”

Ayrıca, Ayaz Ata, “Ayas Han” olarak da bilinir ve ay ışığından yaratıldığına inanılır. Burada adı “Ak Ayas” olarak da geçmektedir. Ayaz Ata, sadece Türk kültüründe yer alan bir efsane olarak kabul edilmektedir. Gerçekten yaşamış bir kişiden esinlenilmiş olabileceği düşünülse de, bu konuda henüz kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Ayaz Ata figürü, Türk mitolojisinin zenginlikleri arasında yer almaktadır.

Kaynak: Antalya Körfez