Antalya Ticaret Borsası’ndan Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Değerlendirmesi

Antalya Körfez gazetesinin haberine göre; Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan eylül ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.

İlk Defa Ortalamanın Üstünde

Ali Çandır, Tarım-GFE’nin eylül ayında aylık olarak yüzde 1.77 arttığını belirtti. Bu rakamın, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren eylül ayları ortalamasına (1.81) oldukça yaklaştığını ifade ederek, “Uzun bir aradan sonra ilk defa ortalamaya yaklaşan bir eylül ayı kaydedilmiştir” dedi. Ayrıca, Tarım-GFE’nin eylül ayında yıllık olarak yüzde 31.83 olarak ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu yıllık rakam, son 9 yılın eylül ayları ortalamasına (34.51) oldukça yakın bir seviyededir. Tarım-GFE, eylül ayları itibarıyla aylık ve yıllık en düşük veri olarak kayıtlara geçmiştir” değerlendirmesinde bulundu.

Tohumda Aylık Maliyet Arttı

Çandır, eylül ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 1.58 ve yıllıkta ise yüzde 29.71’lik bir artış görüldüğünü belirtti. Tohumda aylık yüzde 6.10, enerjide yüzde -1.84, gübrede yüzde 2.14, ilaçta yüzde 0.94, veteriner hizmetlerinde yüzde 2.70, yemde yüzde 2.22 ve diğer kalemlerde ise yüzde 1.96’lık değişimlerin kaydedildiğini ifade etti. Yıllık bazda ise tohumda yüzde 58.03, enerjide yüzde 19.80, gübrede yüzde 8.64, ilaçta yüzde 22.89, veteriner hizmetlerinde yüzde 74.12, yemde yüzde 28.10 ve diğer kalemlerde ise yüzde 66.23’lük artışlar gözlemlendi. Ayrıca, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 2.87, yıllıkda ise yüzde 45.28’lik bir artış yaşandığını kaydetti.

Alt Kalemlerde Düşüş Var

Çandır, eylül ayında Tarım-GFE alt kalemlerindeki değişimlerin, yıl başından bu yana düşüş eğilimi gösterdiğini belirterek, eylül ayında bu düşüşün hız kazandığını ifade etti. “Bu düşüşte en dikkat çekici olan, enerji kalemindeki aylık yüzde -1.84’lük düşüştür. Yıllık bazda ise uzun bir aradan sonra ilk defa tek haneli bir rakama inen gübre kalemi dikkat çekmektedir. Yıllık yüzde 8.64’lük enflasyonla ilk tek haneli kalem olma özelliği taşımaktadır. Çoğu kalemde manşet enflasyonun altında rakamlar ilan edilirken, veterinerlik kaleminin yüzde 74.12’lik ve diğer kaleminin yüzde 66.23’lük enflasyonları yüksek seyretmektedir” dedi.

Üreticinin Tek Maliyeti Girdi Kalemleri Değil

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı eylül ayı tarımsal üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) hakkında da bilgi veren Çandır, Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 2.00 ile 10 yıllık eylül ortalamasının (1.72) üzerinde olduğunu kaydetti. Yıllıkta ise yüzde 31.09 ile 10 yıllık ortalamanın (25.07) üzerinde bir rakam açıklandığını belirtti. Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmiştir. Ancak mayıs, haziran ve eylül aylarında bu aleyhte eğilim yerini üretici lehine çevirmiştir. Yıllık girdi maliyetleri artışı ise nispi olarak üretici fiyatları artışının yüzde 30 altında seyretmiştir. Üretici, eylül ayında aylıkta lehte bir durum yaşarken yıllık bazda ciddi zarar etmeye devam etmiştir. Aslında hem aylıkta hem de yıllıkta üretici fiyatlarının nispi olarak tarımsal girdi fiyatlarından ciddi bir yükseklikte seyretmesi sürdürülebilirlik bakımından kritik bir öneme sahiptir. Çünkü üreticinin tek maliyet grubu girdi kalemleri değil, en az onun kadar diğer maliyetleri de göz önünde bulundurulmalıdır” diye konuştu.

İşlenmemiş Gıda Enflasyonu

Çandır, tüketici tarafındaki gıda enflasyonunun eylül ayında aylık yüzde 2.48, yıllık ise yüzde 43.72 olarak kaydedildiğini belirtti. “İşlenmemiş gıda enflasyonu eylülde aylık yüzde 3.54 ve yıllık yüzde 43.34 düzeyinde ilan edilmiştir. Yaş meyve sebze enflasyonu da aylık yüzde 3.17 ve yıllık 32.79 artış olarak kaydedilmiştir. Tüketici tarafındaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir” dedi.

Kaynak: Antalya Körfez