Akdamar’ın kurtulmasını Tabip Yüzbaşı istedi, Yaşar Kemal öncülük etti

İşte Fatih Çekirge’nin bahisle ilgili kaleme aldığı o yazı;

Van Gölü’ndeki tarihi Ermeni Kilisesi’nde şayet bu pazar bir ayin olacaksa; o periyot genç bir gazeteci olan Yaşar Kemal’in sayesindedir. Zira kiliseyi yıkımdan Yaşar Kemalkurtarmıştır.

Bu kıssayı anlatmadan evvel, bugün 12’ncisi düzenlenecek ayinin Türkiye-Ermenistan ortasındaki görüşmeler açısından başka bir yer tutacağını söylemeliyim.

Şimdi bir ay geriye gidelim. Iğdır’ın Karakoyunlu ilçesinden Ermenistan’a açılan Alican-Margara Hudut Kapısı.

Alican’dan Ermenistan tarafına yürüyen Büyükelçi Serdar Kılıç… Ve Margara’da onu bekleyen Ermenistan Özel Temsilcisi Ruben Rubinyan. İki diplomat sonun tam ortasında el sıkışırken, son vakitlerde duyduğum en samimi diyaloğu kuruyorlar.

Rubinyan gülerek Kılıç’a şöyle diyor: “Ermenistan’a hoşgeldin abi.”

Büyükelçi Kılıç da tıpkı içtenlikle ve gülerek, “Merhaba sevgili dostum” diyor.

Evet yıllara uzanan bir ‘düşmanlık…’

Ve aylardır süren bir ‘dostluk çalışması…’

Tecrübeli diplomat Serdar Kılıç olağanlaşmayı nakış üzere işliyor. Lakin çok zorluklar var.

Ve hudutta bu türlü bir diyalog.

Elbette bu diyaloğun gelişmesi ‘Can Azerbaycan’ın lehine olmalı. Kahramanca geri alınan Karabağ’ın hakkını vermeli. Dahası bu bölgedeki ülkelerin hukukuna ve refahına uygun olmalı.

GÜMÜŞ BİR TAS

Akdamar Kilisesi’nde 12’nci ayin yapılacak. Dünyanın dört bir yanından Ermeniler gelecek, dua edecekler. Umarım son periyotta gelişmeye başlayan olağanlaşma eforlarına bir katkısı olur.

Şimdi Yaşar Kemal’in kıssasına gelebilirim. Yaşar Kemal Van Gölü’nü şöyle tanım ediyor: “Van Gölü değil Van Denizi. Öylesine geniş ki denizden oburu yakışmaz. Aslında Vanlılar da deniz diyorlar; gümüş tasta bir sudur. Kenarları oya oya işlenmiş bir gümüş tas.”

Yaşar Kemal 1950’de Cumhuriyet gazetesine röportajlar yapıyor. Gemiyle Van’a giderken tanıştığı bir tabip yüzbaşı ile sohbet ediyor. Yüzbaşı Kemal’in gazeteci olduğunu anlayınca şöyle diyor:

“İyi ki size rastladım. Burada, Akdamar Adası’nda Ermenilerden kalma tarihi bir kilise var. Bir başeser. Lakin yıkılacak. İnsanlık ismine bunu kurtarabilir miyiz?”

Yaşar Kemal gazeteciliğe yeni başlamış; “Ama ben daha çok yeniyim ne yapabilirim ki” diye karşılık veriyor.Ertesi gün Akdamar Kilisesi’ne gidiyorlar.

Yıkımı durdurmak için tek deva Cumhuriyet Gazetesi Başyazarı Ender Nadi’yi aramaktı. Nadi, 1950-54 yıllarında Demokrat Parti listesinden Muğla bağımsız milletvekiliydi. Ve sonraki gün Ender Nadi telefona çıkıyor. Yaşar Kemal heyecanla kilisenin durumunu ve tarihi değerini anlatıyor.

Nadir Nadi “Sen merak etme ben Avni Bey’le konuşurum” diyor. Avni Bey, Ulusal Eğitim Bakanı Avni Başman’dı. Ve iki gün sonra Vali Bey haberi veriyor.

”YIKIM DURDURULDU”

Böylece kilise kurtuluyor. Ortadan yıllar geçiyor. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç döneminde müze olarak açılıyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’un bu kilisenin bakımına başka bir ehemmiyet verdiğini de biliyorum.

İşte bugün o ayin yapılacak. Gazze’de çoluk çocuk binlerce insanın katledildiği bir ortamda; Akdamar Kilisesi’ndeki bu ayinde düşmanlıkların son bulması ve barışın hâkim olması için dua edilecek. Geçmişe saplanıp kalmak yerine barış dolu bir geleceğe bakabileceğimiz bir medeniyet dileğiyle.

Demokrasi, barış ve özgürlük isteyen büyük romancı Yaşar Kemal’i; yıkımı durdurmak için uğraşan Tabip Yüzbaşı Cavit Bey’i ve muhabir İlyas Aktaş’ı hürmetle anıyorum.

patronlardunyasi.com