Yabancı Yatırımcıların Türkiye’deki Portföy Hareketleri ve Sıcak Para Girişi

Yabancı Yatırımcıların Portföy Hareketleri

Patronlar Dünyası’nın haberine göre, yabancı yatırımcılar yılın ilk dokuz ayında Türkiye’deki portföy yatırımlarında önemli bir hareketlilik yaşadı. Türk kamu ve özel sektör tarafından ihraç edilen borçlanma senetlerine büyük miktarlarda sıcak para girişi olurken, Borsa İstanbul’da net satıcı konumuna düştüler. Bu dönemde, Merkez Bankası’ndaki yabancı kısa vadeli mevduatlarında da dikkate değer bir çekiliş gözlemlenirken, Türk bankalarının yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımları ise hızla artmaya devam ediyor.

Dokuz Aydaki Sıcak Para Girişi

2023 yılının ilk dokuz ayında Türkiye’ye portföy yatırımında yüklü miktarda sıcak para girişi gerçekleşti. Bu sıcak paranın büyük bir kısmı kamu tarafından ihraç edilen borçlanma senetlerine yöneldi. Hazine’nin ihraç ettiği devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) için 15 milyar 228 milyon dolar, bankaların borçlanma kağıtları için ise 11 milyar 734 milyon dolar yabancı yatırımcılar tarafından getirildi. Ayrıca, özel sektör borçlanma senetlerinde de 3 milyar 41 milyon dolarlık alım yapıldı. Böylece yabancıların Türk kamu ve özel sektör borçlanma kağıtlarına yaptığı toplam sıcak para yatırımı dokuz ayda 30 milyar 3 milyon dolara ulaştı. Ancak aynı dönemde Borsa İstanbul’da 1 milyar 981 milyon dolarlık net satış gerçekleştirildi. Bu satışların 1 milyar 320 milyon doları özel sektör, 661 milyon doları ise kamu kağıtlarında gerçekleşti.

Yabancı Mevduatında Çözülme

Portföy yatırımları ile gelen sıcak paranın artmasına rağmen, yabancı mevduatlarında bir çözülme meydana geldi. Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli yabancı mevduatları, ilk dokuz ayda 8 milyar 564 milyon dolar azaldı. Bu çekilişin önemli bir kısmı, 6 milyar 123 milyon dolarla temmuz ayında gerçekleşti. İzleyen aylarda da yabancı kısa vadeli mevduatlarında çekilişler devam etti. Bankalardaki yabancı para mevduatında ise 1 milyar 612 milyon dolarlık bir artış oldu. Böylelikle sıcak para niteliğindeki bu iki kalemde ilk dokuz ayda toplam hareket eksi (-) 6 milyar 952 milyon dolar olarak kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları ile bankalardaki yabancı para cinsi mevduatlarının toplam hacmi 17 milyar 480 milyon dolarlık bir artış göstermişti.

Bankaların Kısa Vadeli Kredi Kullanımı Hızla Artıyor

Sıcak para niteliğindeki bankaların yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımları da önemli bir artış gösterdi. Yabancıların Türk bankalarına açtığı bu tür kredilerin geçen yıl ilk dokuz ayda 1 milyar 818 milyon dolar olan tutarı, bu yıl aynı dönemde 8 milyar 737 milyon dolara yükseldi. Diğer sektörlerin kullandığı 437 milyon dolarlık kredinin eklenmesiyle, yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımı yoluyla gelen sıcak para toplamda 9 milyar 174 milyon dolara ulaştı. Geçen yıl bu kanaldan elde edilen toplam giriş ise 3 milyar 149 milyon dolardı. Ticari kredilerde ise Türkiye net bir ödeyici konumunda oldu; geçen yıl ocak-eylül döneminde özel sektörün yurt dışından ticari kredi kullanımı net 6 milyar 406 milyon dolar olurken, bu yıl aynı dönemde 2 milyar 167 milyon dolarlık bir çıkış yaşandı.

Ödemeler dengesi tablosunun “net hata ve noksan” kalemine göre, ilk dokuz ayda 20 milyar 723 milyon dolar olan kaynağı belirsiz sermaye çıkışları düşüldüğünde, bu dönemde ülkeye giren sıcak paranın neti 7 milyar 354 milyon dolar olarak hesaplandı. Geçen yılın aynı döneminde kaynağı belirsiz çıkışlar 8 milyar 313 milyon dolar, net sıcak para girişi ise 22 milyar 421 milyon dolar olmuştu.

Son Bir Yılda Gelen Sıcak Para

Son bir yıldaki sıcak para girişlerinin seyri, yüksek faiz oranları ve kurlardaki yatay seyrin yabancı fonları Borsa yerine kamu kağıtları ve borçlanma senetlerine yönlendirdiğini gösteriyor. Son bir yılda Hazine kağıtları için 17 milyar 934 milyon, bankaların ihraç ettiği kağıtlar için 13 milyar 365 milyon ve özel sektör tahvili alımı için 4 milyar 666 milyon dolar sıcak para girişi sağlandı. Ancak BIST’te net 429 milyon dolarlık bir satış gerçekleşti. Yabancıların buradaki efektif mevduatlarında son bir yılda 3 milyar 777 milyon dolarlık bir çekiliş yaşanırken, bankalar ve özel sektör yurt dışından toplamda 11 milyar 691 milyon dolar kısa vadeli kredi kullandı. Kısa vadeli ticari kredilerde ise 1 milyar 41 milyon dolarlık net ödeyici olundu. Bu dönemde kaynağı belirsiz 26 milyar 472 milyon dolarlık çıkış da göz önüne alındığında, toplam net sıcak para girişi 15 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Sıcak Para Stoku 278 Milyar Dolar

Merkez Bankası’nın revize uluslararası yatırım pozisyonu verileri ile yapılan hesaplamalara göre, Türkiye’deki sıcak para yatırımlarının piyasa değeri eylül sonu itibarıyla 278,1 milyar dolar olarak belirlendi. Sıcak para stokunun 2023 sonundaki değeri 264,3 milyar dolar iken, mayıs ayındaki “carry trade” dalgasının etkisiyle ilk altı ayda 19,3 milyar dolar artarak 283,6 milyar dolara yükseldi. Ancak yılın üçüncü çeyreğinde bu değer 5,5 milyar dolar azaldı. Eylül sonu itibarıyla sıcak para stokunda en büyük payı 119,1 milyar dolarlık piyasa değeri ile portföy yatırımları alıyor. Bunun 85,4 milyar dolarlık kısmı kamu ve özel sektör borçlanma senetlerinden oluşuyor. Yabancı portföyündeki borçlanma senetlerinin 59,9 milyar doları DİBS, 13,7 milyar doları bankaların borçlanma kağıtları ve 11,8 milyar dolarlık kısmı da reel sektör tarafından ihraç edilen kağıtlardandır.

Eylül sonu itibarıyla yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları 38,4 milyar, bankalardaki döviz mevduatları ise 41,8 milyar dolarlık bir büyüklük oluşturuyor. Aynı tarih itibarıyla yabancıların bankalardan 14,2 milyar ve diğer sektörlerden 2,3 milyar dolar olmak üzere toplam 16,6 milyar dolarlık kısa vadeli kredi alacağı bulunuyor. Yabancıların Türk özel sektörüne açtığı kısa vadeli ticari krediler kaynaklı alacağı ise aynı tarih itibarıyla 54,8 milyar dolar düzeyindedir.

Kaynak: Patronlar Dünyası

1  |  3

yabanci-yatirimcilarin-turkiyedeki-portfoy-hareketleri-ve-sicak-para-girisi-0-4T29kSCr.jpg

2  |  3

yabanci-yatirimcilarin-turkiyedeki-portfoy-hareketleri-ve-sicak-para-girisi-1-S47fCIXF.jpg

3  |  3

yabanci-yatirimcilarin-turkiyedeki-portfoy-hareketleri-ve-sicak-para-girisi-2-RY96qkf8.jpg